AMERİKA KAPTI BİR GENCİMİZİ DAHA

Memleketimden İnsan Manzaraları: 319

MÜTHİŞ BİR BULUŞ
“ne olacak bu korona
ne olacak bu virüs
ne olacak bu salgın?”
diye soruluyor hep.
yanıt bilim kurulumuzdan:
“17 gün boyunca
tüm iş yerleri kapalı
tüm okullar kapalı
camiler açık olacak”
başka söze gerek var mı
böyle bir ortamda hiç
virüs mikrobu yaşar mı?
H. E.

Geçen haftaki, “Va mı Bunun Başka Bir İzah Tarzı” başlıklı yazımızda İlayda Şamilgil adlı bir
genç kızımızın başarısından söz etmiştim.
Hani, “Maddelerdeki ısı oranını mıknatısla ölçen bilimsel bir proje üreterek bilim ve
teknoloji kurumumuz TÜBİTAK´a gönderiyor da, oradaki seçkin bilim insanlarımız, işe yaramaz;
diye reddediyordu” ya…
Lise öğrencisi inatçı kızımız yılmayıp bu kez uluslararası bir yarışmaya gönderiyordu; bu
projesini. Ve 70 ülkeden katılan 5 bin proje içinden birinci seçiliyordu.
İki yıl önce, internette dolaşıp duran bu habere inanmadığımı yazmıştım. Öyle ya, 5 bin proje
içinden en başarılı seçilen bir çalışmaya, bizim bilim insanlarımız nasıl ilgi göstermezdi?
Saygın bilim kurumumuz TÜBİTAK´ı değersizleştirmek için, iç düşmanlarımızın uydurduğu bir
haber olamaz mıydı bu? İyi ama öyle olsa, bir açıklama yapmaz mıydı; TÜBİTAK? Haydi orada
çalışanların, bilimle haşır neşir oldukları için, böyle uyduruk haberlerle ilgilenecek zamanları yoktur;
desek, bu kurumun bağlı olduğu bakanlıktan da bir ses seda çıkmaz mıydı?
Hem de iki yıl geçtiği halde…
Haklılar bence! Maddelerdeki su oranını mıknatısla ölçsen ne olur, ölçmesen ne olur?
Onca önemli konu varken, böyle ıvır zıvır işlerde uğraşmak yakışır mı bize!
“Şakayı bırak da ciddi ol biraz Erkan!” dediğinizi duyar gibiyim.
Evet, evet haklısınız. Şakanın sırası değil. Kafamı kurcalayıp durdu bu haber. Önyargımı bir
yana bırakıp, “Ya doğruysa?” diye sordum; kendi kendime. Gerçeğe ulaşmanın en doğru yoludur;
soru sormak.
Açıp bilgisayarımı, “İlayda Şamilgil” diye yazıp bastım internetin “ara” tuşuna. Görüp
okuduklarımı size de ileteyim:
İlayda Şamilgil, 8 - 9 yaşlarındayken izlediği bir filmden etkilenerek günlük hayatla fiziğin
ilişkisi dikkatini çeker. Sonra, fizikle ilgili çocuk kitapları okumaya başlar.

Bu noktada ailesi, ilgi duyduğu konuda destek verir kızlarına. İlayda henüz 12. sınıf
öğrencisiyken, (lise son sınıf) “Sıvılardaki Su Oranını Mıknatısla Ölçebilen Ucuz, Hızlı ve Taşınabilir
Bir Sistem” adlı bir proje hazırlar.
Şöyle açıklıyor; bu çalışmayı kendisi:
“Bu projede suyun manyetik özelliğinden yararlandım. Suyun içine bir mıknatıs
yerleştirdiğinizde suyun üzerinde gözle görülemeyecek bozulmalar olur. ‘Ne kadar bozulma varsa,
o kadar su olur.´ tezinden yola çıkarak yaptığım deneylerde sonuca ulaştım.”
İlayda, bu işlemin en çok 15 - 20 TL´ye mal olacağını, tarım ve gıda endüstrisinde
kullanılabileceğini düşünüyor.
Hazırladığı bu fizik projesini, haklı olarak büyük bir heyecanla TÜBİTAK´a sunar. Ancak genç
kızımızın bu projesi, beklediği ilgiyi görmez. Önemli sayılmayarak reddedilir.
Hem kendisine, hem de projesine güvenen İlayda, bu ilgisizliğe gücenip projesini çöpe
atacağına, “Uluslararası Nobel Fizik Ödülü´ne Doğru İlk Adım” (First Step to Nobel Prize in Physics)
adlı yarışmaya gönderir.
Polonya´da gerçekleşen ve en seçkin fizik profesörlerinin jüri üyesi olduğu, dünyanın en
saygın fizik yarışmasına 70 ülkeden 5 binden fazla yarışmacı katılır.
İşte sonuç: İlayda Şamilgil, tam puan alarak yarışma birincisi seçilir.
İlayda tuhaf bir kız!.. Yaşıtları, başlarını cep telefonlarından kaldırmazken, O, 2013´te
“İstanbul´daki bazı metro istasyonlarında kanser hastalığına neden olan radon gazı ölçümü yapıp
İstanbul Valiliği ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi´ne sunar.”
Tabii bundan da hiçbirimizin haberi olmaz. Öyle önemli konular varken, bize ne radon
gazından! Ölçmenin kime, ne yararı olur! Önemli bir haber değil ki bu; radyolar, televizyonlar
söylesin, gazeteler yazsın!
Üniversitelerimiz, bu yetenekli kızımızı kapmak için bir yarışa girmişler midir; dersiniz?
Hayır, hayır!.. Aynen TÜBİTAK gibi çalışan üniversitelerimiz de böyle bir hata yapmaz elbette.
Amerikan üniversiteleri ne güne duruyor ki?
Gerçekleri apaçık görebilen İlayda, ABD´deki seçkin okullara başvurur. Nerdeyse hepsi,
“Buyur gel, bize gel” derse de genç kızımız seçenekleri 2´ye indirip tercihini Cornell Üniversitesi´nde
mühendislik okumaktan yana kullanır.
Bu gâvur üniversitesi, genç kızımızı özel bir araştırma grubuna da davet eder. Yine bu
üniversitenin profesörlerinden NASA´da teknoloji şefi olan Mason Peck, İlayda´ya Mars´a giden
roketlerle ilgili bir projeye katılmasını önerir.
Sevinçle kabul edip bu projede yer alır genç kızımız, haftada 8 saat, laboratuvara giderek
Prof. Peck´le çalışır.
İlayda´nın hedefi, ön patentini aldığı projesinin patentini de alıp bir cihaz haline getirerek
insanların kullanımına sunmak…
Çok merak ediyorum: Seçkin bilim kurumumuz TÜBİTAK sayesinde bir gencimizi daha kapan
Amerikalı gâvurlar devletimize, hükümetimize ve TÜBİTAK yöneticilerine teşekkür etmişler midir
acaba?