Kitaplığımda değer verdiğim kitaplardan biri de Güvahî´nin “Pend-name” adlı eseridir. (1) Bu eseri her elime aldığımda Düşler Dünyası Kültür Sanat Topluluğu´muzun değerli üyelerinden, topluluğumuzun Facebook sayfa sorumlularından Resul Civcik arkadaşım aklıma gelir.
Gelin önce Güvâhî´yi ve kitabını tanıyalım. Hakkında yazılan kesin olmayan bilgilere değil de Pend-nâme´nin yazılış tarihi üzerinden bakacak olursak, yazılış tarihi 933/1526´dır. Bu tarih onun Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşadığını göstermektedir. Başka bir yerden Geyve´ye gelip yaşadığı sanılmaktadır. Pend-nâme, diğer adıyla 'Kenzü´l Bedayi', Ferîdüddin Attâr´ın (2) Pend-nâme´si örnek alınarak, mesnevi tarzında, aruzla yazılmış, 2133 beyitlik bir öğüt kitabıdır. Güvâhî, hikâye, fıkra ve masalların sonunda öğüt verirken Anadolu da duyduğu ve derlediği Türk atasözlerini kullanmıştır. Güvâhî´nin eseri çok sayıda atasözü ve deyimlerden oluşmuştur. (3)
Çok sayıda atasözü içeren şiiriyle çağdaş Güvâhî olarak gördüğüm değerli şair Resul Civcik 900 den fazla şiire imza atan bir şairimizdir. “Şairlerin Ozanların Düşler Dünyası” (4) adı ile yayınladığım antoloji kitabında 36 şairden biri olarak 10 şiirle yer almış bir arkadaşımızdır.
Resul Civcik, Konya´dan ayrılıp il olan Karaman´ın Ayrancı İlçesi, Ambar Köyü´nde 20 Mayıs 1966 yılında doğmuştur. Babası köy imamlarından Hafız Yusuf Kenan, annesi de Meliha hanımdır. Yokluk içinde geçen gençliğinde yeterince okuyamamış genç yaşta İstanbul´a göçerek kundura imalatçılığı yapmıştır. Raziye hanımla elle ele vererek çıktıkları yolculukta pırıl pırıl üç çocuğunu okutarak Cumhuriyetimize üç nefer kazandırmıştır.
Resul Civcik´in 12-13 yaşlarında başlayan şiir sevgisi onu yıllar sonra “Düşler Dünyası”yla buluşturmuştur. Burada edindiği dostluk, bilgi ve dayanışmayla, gönlünün ve şiirinin zenginliğiyle Kültür Bakanlığı´nın kayıtlı “Halk Şairi” olmasını sağlamıştır.
Resul Civcik´in vatan ve bayrak sevgisi olan bir şairdir. Şiirinde insanı öne alıp, insana değer verir. Hakkın varlık ve birliğine önem verir ve her inanca saygılıdır. Halk Kültürünü önemseyerek insanı sevmeyi, şiirlerle gönüllere girmeyi amaçlar. Terör ve şiddete karşıdır. Edebiyat Defteri´nde bir de sayfası bulunan Resul Civcik ‘in çok sayıda “Emmi Şiirleri”, “Dayı Şiirleri” ve 40 tan fazla da Ata Sözlerinden oluşan şiirleri bulunmaktadır. Çağdaş Güvâhî olarak gördüğüm Resul Civcik
Bakın ne diyor;
'Zemheri ayları damın kürütür
Hayırsız evladın malın yürütür
Duvarı nem insanı gam çürütür
Anladın değil mi Atasözünü?'
'Hâk deyince durur akan tüm sular
Bir tepe yıkılırsa bir dere dolar
Vakitsiz açılan güller tez solar
Diyor bize ecdat Atasözleri
Kanayan yaraya tuz basıp eşme
Dostuna darılıp kendine küsme
Etten önce kendin kazana düşme
Diyor bize ecdat Atasözleri'
Resul Civcik, elinde fotoğraf makinasıyla yıllardır doğa fotoğrafı çeken bir doğaseverdir. Çektiği çok sayıda tarihi kareler arşiv kıymetindedir. Resul Civcik, Karaman Ambar da kıyısı bulunan Akgöl´ün kurumasından, kurutulmasından çok etkilenmiştir. Çünkü çocukluğunun geçtiği kıyılarda çiçeğiyle, böceğiyle, kuşlarıyla sayısız hayvanın yuvası olan Akgöl ve çevresinin giderek kavrulup yok olduğunu görerek yaşananlara isyan eden bir güzel yürektir Resul Civcik.
“Kuruttuk Akgöl´ü çöllere daldık
Gençliğin gurbete kuvvetsiz kaldık
Bu dönemde yine havayı aldık
Bu yaptığın şimdi oldu mu Dayı”
Şimdiye kadar yazdığı 500 kadar manileriyle edebiyatımızın bu unutulmaz konusuna el atan bir şairdir Resul Civcik. Çocukluğunda Ambar´ın sokaklarında Bekçi Mustafa Emmi´nin, Tenekeci Osman Emmi´nin çaldığı davullarla, tenekelerle kulaklarına işlenmiştir bu maniler. Mani yazma işine de el atarak bu alanda yeni ürünler vermektedir.
Manilerden bir kısmını da köy köy Karaman Ayrancı´nın köylerine yazmıştır Resul Civcik.
'Ayrancı´nın ayranı
Gezen olur seyrani
Güzelliği mevlâdan
Bayrağının hayranı'
Resul Civcik sohbetimizde şöyle diyor; “Yıllar içinde yaşadıklarım ve edindiğim tecrübeler benim dünyaya insanlara bakışımı çok etkiledi. Çocuğumu öğretmen olarak doğuya götürdüğümde doğu-batı, zengin-fakir ayırmadan insanı sevmenin ve hakkın bir varlığı olan insana değer vermenin kıymetini öğrendim. Hepimiz kardeşiz aynı bayrağın altında yaşıyoruz ve Atatürk´ümüzün kurduğu Cumhuriyetimize sahip çıkmak zorundayız. Üç günlük dünya hepimize yeter.”
NOTLAR
(1) Güvahî´ “PEND- NÂME” (Öğütler ve Atasözleri) Nisan 1983 Başbakanlık Basımevi Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 549 1000 Temel Eser:99, Sayfa: 286
(2) Ferîdüddin ATTÂR, Ebû Hâmid Ferîdüddîn Muhammed b. Ebî Bekr İbrâhîm-i Nîsâbûrî Horasan Selçukluları´nın son zamanlarında, büyük bir ihtimalle 537-540 (1142-1145) yılları arasında Nîşâbur´da dünyaya geldi. (ö. 618/1221)Şair ve mutasavvıf.
(3) Güvâhi´nin baş eseri “Pend-name”den başka 117 beyitlik “Gurbet-name”, 396 beyitlik ”İbret-name” adlı mesnevi tarzında yazılmış iki küçük eseri bulunmaktadır. Yakın tarihte bulunan üçüncü eseri de 553 beyitlik Tazarru´ - nâme ise 907/1501 tarihinde yazılmıştır.
(4) İsmail Aydoğmuş “Şairlerin Ozanların Düşler Dünyası” Şiir Antolojisi Can Yayınları: 530 İstanbul, Nisan 2018, Sayfa:307
Yazan: İsmail Aydoğmuş
