Ülkemizde erkeklerde en sık görülen, kadınlarda ise en sık görülen kanser türlerinde dördüncü sıraya yükselen akciğer kanserine yakalanma oranlarına rağmen tütün kullanımı ile ilgili ciddi önlemler alınmıyor ve tütün kullanımı her geçen gün artıyor. Ülkemiz kişi başına düşen günlük sigara adedinde tüm dünyada birinci sırada! Dünyada 2016 yılında tütün kullanımına bağlı 7.1 milyon ölüm (5.1 milyon erkek, 2 milyon kadın) bildirilmiştir. Bunun 6.3 milyonu aktif sigara içmeye, 884.000’i pasif içiciliğe bağlı. TÜİK, 2020 ve 2021 yıllarına ait ölüm istatistiklerini açıklamadığı için ülkemizde kaç kişinin bu nedenle yaşamını yitirdiğini bilemiyoruz.
KANSER TÜRLERİ İÇİNDE TÜTÜNE BAĞLI KANSER ORANLARI ARTIYOR
Erkeklerde yüzde 50, kadınlarda yüzde 133 arttı! Sağlık Bakanlığı Sağlık Yıllığı 2020 istatistiğinden elde edilen verilere göre; erkeklerde en sık görülen kanser türünün nefes borusu, akciğer, bronş kanseri olmuştur. 2002 yılında her 100 bin erkekten 42,2’sinde nefes borusu, akciğer, bronş kanseri görülürken bu oran 2016 yılında 57,7’ye, 2017’ de ise 63,3’e yükselmiştir. Yani 15 yılda en sık görülen kanser türleri arasında akciğer kanserine yakalanma oranı erkeklerde yüzde 50 artmıştır. Kadınlarda ise en sık görülen dördüncü kanser türü nefes borusu, akciğer, bronş kanseridir. 2002 yılında her 100 bin kadından 5,2’sinde nefes borusu, akciğer, bronş kanseri görülürken bu oran 2016 yılında 9,8’e, 2017’de ise 12,1’e çıkmıştır. Alınmayan önlemler nedeniyle Nefes borusu, akciğer, bronş kanserinin kadınlarda 2016 yılında en sık görülen beşinci kanser türüyken, 2017 yılında dördüncülüğe yükselmiştir. 15 yılda tüm kanserler arasında akciğer kanserine yakalanma oranı kadınlarda yüzde 133 artmış durumdadır.
Kanser türü 2002 2016 2017 Nefes Borusu, Akciğer, Bronş Kanseri Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın 42,2 5,2 57,7 9,8 63,3 12,1 *Kanser türü 100.000'de bir olarak verilmiştir.
SOLUNUM YOLU RAHATSIZLIKLARINDAN ÖLÜM ORANLARI ARTIYOR!
Yaşanan ölümlerde kanseri kapsayan “Neoplazmalar” kısmında yer alan nefes borusu, akciğer, bronş kanseri dışında da tütün kullanımı nedeniyle solunum yolu rahatsızlıklarından ölüm oranları da artmaya devam etmektedir. Tüm ölümler içinde solunum yolu rahatsızlıklarının oranı 2016’da yüzde 11,73 iken, bu rakam 2018 yılında yüzde 12,25’e, 2019 yılında ise yüzde 12,94’e çıkmıştır. Ana tanı 2016 2018 2019 Solunum Sistemi Hastalıkları 11,73 12,25 12,94 *Ölüm nedenlerinin dağılımı % olarak verilmiştir Tüm ölümler içinde solunum yolu rahatsızlıklarının oranı erkeklerde 2018’de 12,78’ken, 2019 yılında 13,39’a çıkmıştır. Kadınlarda da 2018’de 11,6’yken, 2019’da 12,39’a yükselmiştir.
SİGARA İÇMEYENLER AZALIYOR!
Akciğer ve bağlı kanserlerin tüm kanser türlerindeki oranı artarken, solunum yolu rahatsızlıklarında yükseliş yaşanırken, tütün ve tütün mamulü kullanımı da her geçen gün artmaya devam ediyor. 2012 2014 2016 2019 Hiç Sigara kullanmayanlar 59 49,8 56,5 54,5 *Oranlar % olarak verilmiştir 4 Hiç sigara kullanmayanların nüfusa oranı 2012’de yüzde 59’ken, bu oran 2014’de 49,8’e 2016’da 56,5’e, 2019 yılında ise 54,5’e düşmüştür. Diğer taraftan 2012’de nüfusun yüzde 23,2’si her gün sigara kullanırken bu oran 2014’te 27,3’e, 2016’da yüzde 26,5’e, 2019’da ise 28’e yükseldi. Ülkemizdeki 15 yaş ve üzeri toplam nüfustan her 4 kişiden en az 1’i tütün veya sigara kullanmaktadır. Bu nedenle de göğüs hastalıkları, kansere yakalanma oranları ve ölüm oranları artmaktadır. 2012 2014 2016 2019 Her Gün Sigara Kullanan 23,2 27,3 26,5 28 *Oranlar % olarak verilmiştir.
KİŞİ BAŞI GÜNLÜK SİGARA ADEDİNDE TÜRKİYE LİDER
2019 yılı verilerine göre sigara kullanan bireylerde kişi başına düşen ortalama günlük sigara adedinde Türkiye 17.1 oranıyla maalesef birinci sıradadır. Türkiye’yi günlük 17 sigara ile Yunanistan, 15,7 sigara ile İsrail, 15,5 oranı ile Japonya ve 15,4 adet ile Avusturya takip ediyor. 5 SONUÇ İktidarın sigara ve tütün kullanımını engellemeye yönelik yetersiz girişimleri nedeniyle her geçen gün tütün ve mamulleri kullanım oranları atıyor, daha küçük yaşlara düşüyor. Bu nedenle tütüne bağlı kanser türleri tüm kanser türleri içerisinde oranı sürekli artmakta, solum yolu hastalıklarından ölümler de sürekli olarak yükselmektedir. Sigara ve tütün kullanımını vergi almak aracı olarak gören iktidar, e- sigara gibi tütün sektörünün talepleri ile ilgili adımlar atmaya çalışmakta ancak kamuoyunun baskısı yüzünden cesaret edememektedir. Tüm dünyada kişi başına düşen günlük sigara oranındaki liderliğimiz iktidarın yarattığı sigara ile mücadelesizliğin kanıtıdır. Tütün ve sigara kullanımı yüzünden ülkemizde ölüm oranlarının artmaması için daha ciddi önemlerin alınması gerekmektedir.
Gamze AKKUŞ İLGEZDİ
CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI İSTANBUL MİLLETVEKİLİ