Atatürk- 1922 “24 Temmuz Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü” kutlamalarının ardından, çok değil bir hafta sonra kapanma kararı almak zorunda kalıyor
gazetemiz Yeni Adana.
“TÜRKİYE’NİN EN ESKİ GAZETESİ YENİ ADANA YAYIN HAYATINA SON VERİYOR!
BİR DÖNEM BİTİYOR!”
Başlığıyla çıkıyor 31 Temmuz 2023 tarihli son sayı!
“…. Ülkemizin özellikle laiklik ilkesinin korunduğu ve uygulandığı,
Atatürk ilke ve devrimleriyle çağdaş günlere ulaşması dileğiyle, sevgi ve sağlıkla
kalın. Yüregir Ailesi ve Yeni Adana Gazetesi”; diyerek veda ediyor.
Yüzyılı geride bırakmış çınar Yeni Adana; neler yaşamış neler oysa:
Kurtuluş savaşına tanıklık eder, yöre halkına dayanma gücü olur, bilgilendirir, ulusal bilincin oluşması için çaba harcar, ulusal güçlere destek verir… İşgalcilerin öldürme kararını yok sayan, korku bilmez kurucular,
gazetesini en olumsuz koşullarda çıkarabilme başarısı gösterir.
Birinci Dünya Savaşı sonrası müttefikleriyle birlikte yenilmiş sayılan
Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkes Antlaşması ile de topraklarının büyük
bölümünün işgal edilmesine zemin hazırlar.
Yayılmacıların paylaşımı sonucunda Adana ve çevresi Fransızlar
tarafından işgal edilir. İşgal edilen yerlerde artık düşman bayrağı
dalgalanmaktadır. Türkçe konuşmak yasaklanır, halk kederli, kaygılı,
sokağa çıkmaya korkar durumdadır.
Bu durumdaki halkta; işgal kuvvetlerine karşı ulusal bilincin oluşturulmasına, birliğin sağlanmasına, direnme gücüne gereksinim vardır.
Halkta bu duyguların uyandırılmasında en etkin yol olduğunu düşünen
öğretmen Ahmet Remzi (YÜREĞİR) ve arkadaşı yedek subay Avni (DOĞAN)
Adana’nın işgalinden beş gün sonra “Adana” gazetesinin ilk sayısını yayımlarlar.
25 Aralık 1918
İşgal kuvvetlerine karşı muhalif yazıları nedeniyle üçüncü sayıda
Fransızlar tarafından gazete yasaklanır.
Valilikten, zorlukla alınan bir izinle, beş gün sonra bu kez “Yeni Adana”
adıyla çıkarılmaya başlanır. Ancak bu gazete de sekiz sayı yayımlanabilir.
Fransızlar gazeteyi basar Ahmet Remzi ve Avni Doğan hakkında yakalama ve
vur emri çıkartılır.
Kaçarak canını kurtaran Ahmet Remzi, Mustafa Kemal tarafından
merkezi Kayseri’de bulunan Adana-Kilikya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin
kurulması için görevlendirilir. Adana-Kilikya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Başkanı kimliğiyle, ulusal hareketi desteklemek için Anadolu’da direniş
çalışmaları içinde yer alır.
Ahmet Remzi (YÜREĞİR) bir süre sonra olanaksızlıklar içinde ve bin bir
güçlükle Yeni Adana Gazetesi’ni Pozantı’da dokuzuncu sayısının basımını
başarır ve susmaz bundan böyle. 25 Temmuz 1920
Yeni Adana Gazetesi; büyük bölümü işgal altındaki Çukurova halkına
umut olmakta, ülkenin düşmandan kurtarılması için ulusal güçlere destek
vermekte, doğru haberleriyle, işgalcilerin yalan propagandalarını etkisiz
kılmaktadır. Millî mücadeleyi izleyerek muharebelerle ilgili gelişmeleri, 1.
İnönü, 2. İnönü ve Sakarya Zaferlerini haber yapar, halkla paylaşır, onlara
sevinç ve heyecan yaşatır.
Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın kazanılmasında, zaferden sonra da yeni bir
devletin kurulmasında, siyasal ve sosyal alanda yaşananların aktarılarak halkın
bilinçlendirilmesinde önemli bir görev üstlenir Yeni Adana Gazetesi.
***
Amerika Gazete Sahipleri Birliği Vakfı’nın, Amerika ve Kanada
dışındaki ülkeler yayın organları için oluşturduğu Dünya Basın Başarı Ödülü’nü
alan ilk ve tek Türk gazetesidir. (1965)
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin verdiği, Türkiye Basın Özgürlüğü
Ödülü sahibidir. (1995)
Basını ekonomik ve siyasi sansürle kuşatılan ülkeler, prangaların
gölgesinde yaşarlar.” Cafer Esendemir-ÇGC Başkanı
1918 yılında Millî Mücadele döneminde halkı bilinçlendirmek için yayım
yaşamına başlayan ve günümüze kadar gelmeyi başaran tarihi Yeni Adana
Gazetesi kapatıldı demeye dilim varmıyor. Böyle bir gazeteye sahip çıkamamak
utancı çok ağır.
“Üzüldüm, üzgünüm” sözleri yeterli değil duygularımı anlatmak için.
Ancak;
“…Üzülerek Türkiye’nin bu ekonomik ve siyasi koşullarında
gazetemizin yayın hayatını sürdüremeyeceğini iletmek durumunda…”
kalındığının duyurularak gazetemizin kapatılmasından;
Kuruluşundan bugüne; Atatürk ilke ve devrimlerinden, laiklikten, ulusallık
çizgisinden ödün vermeden yayımlanan 105 yıllık bir çınarın devrilmesinden;
Ülkemizi işgal eden güçlerin her türlü baskısına dayanarak, tarihi bir görev
üstlenen gazetemizin yaşatılamamasından;
Yeni Türk harflerinin kabulünden bir ay sonra, yeni harflerle basılabilen;
özgür yayımcılığı, halkı doğru bilgilendirmeyi ilke edinen gazetemizin
kapatılmasından;
Türkiye’nin ilk sanayileşen kentlerinden biri olma gururunu taşıyan bunca
varsıl Adanalı varken;
En geniş delta ovası Çukurova gibi verimli topraklarında yetiştirdiği ve
tarımda başı çeken pamuğuyla, bitkisel yağ üretimiyle, tekstil, otomotiv, deri
sanayisiyle, zengin yer altı kaynaklarıyla, ülkemiz ihracatındaki önemli payıyla
ün yapmış Adanalıların, her zaman onların sesi olmuş belediyelerin gazetemizin
kapatılmasına izleyici kalmasından;
Gerçekten çok ama çok üzgünüm.
Onurluyum! Gururluyum! Mutluyum!
Tarihsel gazetenin seçkin yazarları arasında yer almaktan.
YÜREGİR ailesi; Yeni Adana Gazetesi’nin adını gazetecilik tarihine
anıtsal bir gazete olarak yazdırdığınız için;
Ailesiyle, tüm çalışanlarıyla, yazarlarıyla, okurlarıyla bugüne dek
yaşamasını sağlayanlara emek ve katkılarınız için;
Teşekkürler!
“Adanalıyık, Allah’ın adamıyık! diye övünen Adanalılar…
Buyrun!
Yeni Adana’ya sahip çıkmaya;
Haydi!
“YENİ ADANA GAZETESİ” Bizim, hepimizin, kapattırmayız
övüncünü yaşamaya…
Kurucuları yurtsever, Ahmet Remzi YÜREĞİR ile Avni DOĞAN’ın anılarına saygıyla
Fazilet ÖZKAN POR
01.08.2023